"Ο μπόγος"
Λίλα Κονομάρα
Εκδόσεις Καστανιώτη
Στο πολυφωνικό αυτό μυθιστόρημα η Λίλα Κονομάρα αφηγείται ιστορίες από το 1911 που φτάνουν ως το 2018.
Η αφηγητρια περιγράφει την ιστορία του καθενός κατοίκου της περιοχής, για την οποία γνωρίζουμε μόνο τον εντοπισμό της κάπου στη Μακεδονία. Οι χαρακτήρες της αντέχουν στο χρόνο, δε μεγαλώνουν ηλικιακά κι αυτό το ευρηματικό λογοτεχνικό παράδοξο είναι κάτι που συναντάμε πρώτη φορά την ελληνική λογοτεχνία.
Το μυθιστόρημα ξεκίνα με τον Μανώλη, έναν άγνωστο ήρωα, χωρίς μνήμη και παρελθόν. Οι κάτοικοι τον χρησιμοποιούν παντού: τους βοηθάει στους κήπους, κάνει αγιογραφίες, πολεμά, γίνεται ερωτικό αντικείμενο.
Ο αστυνόμος, ο ιερέας κι η γυναίκα του, ο καθηγητής κι ο αδερφός του, ο περιπτεράς, ο γιατρός συνδέουν τις ιστορίες τους με τον Μανώλη. Θα' λεγε κανείς ότι αυτός είναι ένα πλάσμα με υπερφυσικές δυνάμεις, ένα πλάσμα μαγικό.
Παρόλο που στο μυθιστόρημα προσωποποιούνται άψυχες οντότητες όπως το φίδι, η ελιά, το ποτάμι, δε χάνει τη ρεαλιστική του χροιά.
Η γλώσσα που χρησιμοποιεί η συγγραφέας κι ο τρόπος που εξιστορεί τα γεγονότα μαγεύουν τον αναγνώστη μέσα από τη διαμόρφωση ενός γλαφυρά εικονοπλαστικού λόγου.
Η βραχεία έκταση των κεφαλαίων αποτρέπει την κούραση του αναγνώστη και ορισμένα κεφάλαια διανθίζονται από μια χιουμοριστική διάθεση.
Γιατί όμως "μπόγος"; Γιατί μέσα σε αυτή τη σπονδυλωτή ιστορία, που είναι γεμάτη συναισθήματα, εικόνες κι ιστορικά γεγονότα, οι άνθρωποι γίνονται φορείς υλικών πραγμάτων και συναισθημάτων που μπορούν και χωρούν σε... έναν μπόγο.
Οι ήρωες της Κονομάρα, στον βαθμό που βιώνουν καταστάσεις δύσκολες, όπως ο πόλεμος κι η δικτατορία διακατέχονται από μια δυσβάσταχτη θλίψη. Στο τέλος, όμως, καταφέρνουν να σταθούν όρθιοι και να συνεχίσουν τη ζωή τους.
Μ.Κ
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου
«… Ο Θεός τον έστειλε αυτό τον άνθρωπο, να μου το θυμηθείτε».
«Ο Θεός ή ο διάολος;» είπε σιγανά ο μπαμπάς σκύβοντας το κεφάλι.
1911, Μακεδονία. Το σώμα ενός αναίσθητου άντρα εντοπίζεται στα περίχωρα μιας πόλης. Εκείνος, όταν συνέρχεται, ισχυρίζεται ότι δεν θυμάται τίποτα. Ποιος είναι, άραγε, αυτός ο άνθρωπος, η παρουσία του οποίου θα αποδειχτεί καταλυτική τόσο για την πορεία της πόλης όσο και για τη ζωή των κατοίκων; Πρόσφυγας, τυχοδιώκτης, δολοφόνος; Εμπνευσμένος δημιουργός, ενσάρκωση των ονείρων του καθενός ή ένας πολύ βολικός αποδιοπομπαίος τράγος;
Στο πολυφωνικό αυτό μυθιστόρημα, όπου οι προσωπικές αφηγήσεις διαπλέκονται με τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα του περασμένου αιώνα αλλά και με στοιχεία της λαϊκής παράδοσης και αρχέγονους μύθους, στις φωνές των ηρώων έρχονται να προστεθούν και άλλες. Η ελιά, το ποτάμι, ο λαφιάτης, τα πουλιά, ζωντανοί μα και αγαπημένοι νεκροί, νομάδες, πλανόδιοι και μετανάστες, ο καθένας με τον τρόπο του αφηγείται το δικό του κομμάτι της ιστορίας περιδιαβάζοντας τις εποχές και ανασυνθέτοντας το άρωμα της καθεμιάς, σε μια περιοχή που υπήρξε ανέκαθεν σταυροδρόμι εθνικοτήτων, θρησκειών και γλωσσών.
Ένας στοχασμός πάνω στην πορεία της ανθρώπινης μοίρας, όπου φύση και πολιτισμός συνυφαίνονται με το τυχαίο, τον έρωτα, τη μοναξιά αλλά και τον καθαρτήριο ρόλο του γέλιου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου