Μας καταβροχθίζει η φωτιά - Ζάουμε Καμπρέ
Μετάφραση : Ευρυβιάδης Σοφός
Από τις Εκδόσεις Πόλις
Καταρχάς πρέπει να πούμε ότι το βιβλίο είναι σουρεαλιστικό και με βάση τα χαρακτηριστικά του σουρεαλισμού πρέπει να το κρίνουμε, να το αξιολογήσουμε και να το συζητήσουμε. Όποιος περιμένει να διαβάσει ένα απλό μυθιστόρημα που πατάει στους συνηθισμένους κανόνες , τότε ας διαλέξει ένα άλλο βιβλίο καλύτερα.
Ο Καμπρέ εμπνέεται από το ασυνείδητο και δημιουργεί μία ιστορία που διαδραματίζεται μέσα σε αυτό το πεδίο. Φαντασία και πραγματικότητα μπλέκονται και τα όρια δεν είναι πάντα διακριτά. Ενώ ταυτόχρονα μπορεί να πει αλήθειες εμποτισμένες με φιλοσοφική διάθεση για τον άνθρωπο, τη ζωή, τον έρωτα, τη μνήμη, το χρόνο και τη λογοτεχνία.
"Τι είναι τα ψυχάρια;"
"Νυχτοπεταλούδες , ικανές να καούν ζωντανές στις φλόγες επειδή τις τραβάει το φως."
Και λίγο πιο μετά
"Δεν μπόρεσε να μην προσέξει τα ψυχάρια που στριφογύριζαν γύρω από το φανάρι , διψασμένα για φως, ικανά να καούν ζωντανά μόνο και μόνο για να αγκαλιάσουν το φως, όπως εκείνοι που αγκαλιάζουν ανικανοποίητους έρωτες , που πονάνε και προκαλούν συμφορές."
Όπως τα ψυχάρια που όσο πιο κοντά πλησιάζουν στο φως τόσο πιο πολύ κινδυνεύουν , έτσι κι ο Ισμαήλ , ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος, όσο πλησιάζει προς την αλήθεια τόσο περισσότερο κινδυνεύει να τον καταβροχθίσει η φωτιά.
Οι αλληγορίες στο παράξενο αυτό μυθιστόρημα είναι πολλές.Έτσι οπως τα είδα εγώ, το φως συμβολίζει τη γνώση. Τα ψυχάρια που γίνονται νυχτοπεταλούδες είναι ο άνθρωπος και μια οικογένεια από αγριογούρουνα , κρύβουν όλη την αλήθεια αλλά και την παθογένεια της κοινωνίας.Κι εντέλει όλους που μας καταβροχθίζει η φωτιά.
Ο Ισμαήλ δεν έχει μνήμη. Δεν θυμάται τίποτα από το παρελθόν του. Ακόμα κι όταν έχει ξεχάσει τα πάντα , αυτά που έχει διαβάσει στα μυθιστορήματα που τόσο αγαπούσε , είναι τα μόνα που θυμάται. Μήπως τελικά είμαστε όντως αυτά που διαβάζουμε? Όλα αυτά που έχουμε διαβάσει είναι αυτά που καταγράφονται στο υποσυνείδητο του μυαλού;
Πώς είναι ένας άνθρωπος χωρίς ιστορία, χωρίς παρελθόν; Μετέωρος και ευάλλωτος. Εύκολος στόχος για κάθε επιτήδειο , έρμαιος να γίνει όποιος θέλει ο συνομιλητής του. Για άλλους ένας μεγάλος έρωτας, για άλλους δολοφόνους , για τους περισσότερους ένας τρελός.
" Το νερό κυλούσε αργά από τα βράχια που βρίσκονται στο κέντρο της λίμνης και τότε εκείνος σκέφτηκε οτι τα ψάρια ήταν χαρούμενα γιατί δεν τα ενδιέφερε να μάθουν πού ήταν , δεν τα απασχολούσε καθόλου αν είχαν μνήμη ψαριού και αν θυμούνται ποια είναι, που ζούσαν, με οιον ζευγάρωναν , αν τελικά ζευγάρωναν, ούτε αν είχαν , κάποια στιγμή , δολοφονήσει κάποιον."
Ο Καμπρέ έγραψε ένα βιβλίο τρελό. Βουτάς μεσα στις σελίδες του και κυριολεκτικά δεν ξέρεις, ούτε καν φαντάζεσαι, που θα σε βγάλει.
Όλοι εμείς οι αναγνώστες, συμφωνούμε πλέον πως όλα έχουν ειπωθεί.Οι ίδιες ιστορίες ανακυκλώνονται. Αυτό που έχει όμως σημασία είναι ο τρόπος με τον οποίο είναι γραμμένη. Αυτό , κατά τη γνωμη μου , ξεχωρίζει κάποιον τυχαίο συγγραφέα από έναν σπουδαίο δημιουργό , κι αυτό πλέον αναζητώ εγώ στα βιβλία που διαβάζω.
" Αν δούμε τα πυκνά δάση με την ταχύτητα ενός βέλους που σχετίζεται με το χρόνο, μπορούμε να δούμε παλίες εικόνες από ξηρασίες , πυρκαγιές, μέχρι και πλημμύρες.Και τότε, σκέφτηκα , γιατί να μην υπάρχει ένα βέλος της μνήμης που να πηγαίνει ανάποδα, ώστε αντί να θυμόμαστε τότε που ήμασταν μικρά και ανυπεράσπιστα γουρουνάκια , να θυμόμαστε πράγματα που δεν έχουμε ζήσει ακόμα...Έτσι όμως δεν θα μπορούσα να θυμηθώ αυτό που ήδη συνέβη όταν ήμουν μικρός, γιατί η φορά του χρόνου θα είχε αλλάξει.Δεν ξέρω αν αυτό θα ήταν δυνατό, αλλά θα ήταν πολύ αστείο."
Ρ.Σ.
Οπισθόφυλλο
Ο Ισμαήλ είναι καθηγητής φιλολογίας. Πέρασε δύσκολα παιδικά και νεανικά χρόνια, και τώρα η ζωή του είναι ήρεμη ή μάλλον ανιαρή. Τίποτα δεν συμβαίνει, και το μόνο που τον βγάζει από τον λήθαργό του είναι η αγάπη του για τη λογοτεχνία.
Μέχρι τη στιγμή που ξανασυναντά μια παιδική του φίλη, τη Λέο. Η έλξη που του ασκεί είναι ακαταμάχητη, μια ελπίδα ευτυχίας γεννιέται. Ο Ισμαήλ, όμως, βλέπει μια μέρα στον δρόμο -φαινομενικά, τυχαία- τον πρώην επιστάτη του σχολείου στο οποίο διδάσκει. Αυτός ο άνθρωπος του ζητά μια μικρή εξυπηρέτηση... Η συνάντησή τους θα έχει τρομακτικές συνέπειες και ο Ισμαήλ ξυπνά στο κρεβάτι ενός νοσοκομείου χωρίς να θυμάται ούτε ποιος είναι, ούτε πώς κατέληξε εκεί. Το μόνο που θυμάται είναι τα βιβλία που τον σημάδεψαν.
Το Μας καταβροχθίζει η φωτιά συνδυάζει αριστοτεχνικά τα συστατικά των κορυφαίων κλασικών νουάρ: καταδικασμένους έρωτες, αθώους που μπαίνουν στο στόχαστρο της Δικαιοσύνης, μοιραίες γυναίκες που στάθηκαν άτυχες· όλοι, παγιδευμένοι στη δίνη μιας τραγικής μοίρας που τους καταδιώκει αμείλικτα.
