Τρίτη 21 Μαρτίου 2023

Η μητέρα του σκύλου

Η μητέρα του σκυλου - Παύλος Μάτεσις

Από τις εκδόσεις Καστανιώτη

Τι να πει κανείς για αυτό το αριστούργημα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Ένα διαμάντι που σας συστήνω,με κλειστά μάτια, να διαβάσετε όλοι.

Ο Παύλος Μάτεσις κάνει πράξη αυτό που λέμε οτι από μικρό και από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια και σε αυτό το βιβλίο , μέσα από τη γλαφυρή αφήγηση της Ρουμπίνης Μέσκαρη περιγράφονται πολλές αλήθειες. Ανεξάρτητα από το αν τα πράγματα έγιναν έτσι όπως τα περιγράφει η ηρωϊδα, ο καθένας μπορεί να καταλάβει τι είναι αληθινό και τι όχι και να δώσει τις δικές του ερμηνείες.

Στο οπισθόφυλλο αλλά και σε άλλες κριτικές του βιβλίου έχω διαβάσει πως το κείμενο μπορει να προκαλέσει στιγμές γέλιου. Όμως προσωπικά ,σε κανένα σημείο δεν ένιωσα να γελάω, καθώς  διαπίστωσα πως ακόμα κι αυτά τα  περιστατικά που περιγράφονται από την αγαθή κι αθώα "Ραραού" με λίγο κωμικό τρόπο, είναι αυτά που με έκαναν περισσότερο να μένω άναυδη και να διαβάζω με έναν κόμπο στο στομάχι ή με δάκρυα στα μάτια.

Σπαρακτικό, σκληρό,συγκινητικό κι αληθινό , ένα βιβλίο που παρόμοιό του δεν έχω διαβάσει ούτε ως προς το ύφος , ούτε ως προς την τεχνική αλλά ούτε ως προς την πολυσήμαντη υπόθεσή του.

Περιγράφει όλη την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα την περίοδο της κατοχής , τη φτώχια , το φόβο τις υποχωρήσεις αλλά και τις κοινωνικές κατακραυγές και ανισότητες. Και η μεταπολεμική περιοδος ομως με τον εμφύλιο και τα τραγικά αποτελέσματα ενός πολέμου που δεν μπορεί να αφήσει κανέναν ανεπηρέαστο.

Ο χώρος του θεάματος, τα πολιτικά παιχνίδια,η κατοχική επαρχία αλλά και η μεταπολεμική Αθήνα,  γίνονται γνωστά στον αναγνώστη ο οποίος παρακολουθεί τα γεγονότα και μέσω της πρωτοπρόσωπης αφήγησης , νιώθει οτι τα ζει. Η συμπάθεια προς την πρωταγωνίστρια είναι αναπόφευκτη. Θέματα όπως ο θάνατος, η αγάπη προς την πατρίδα , το θάρρος απέναντι στον εχθρό και η συμπόνοια του πλησίον θίγονται με δεξιοτεχνία.

Είναι στιγμές που η αφήγηση φεύγει από την συμπαθέστατη "Ραραού" . Γίνεται τριτοπρόσωπη κι ένας άγνωστος , παντογνώστης αφηγητής αναλαμβάνει να διελευκάνει τα σκοτεινά σημεία της υπόθεσης. Είναι εκείνες οι στιγμές που νομίζω πως το κείμενο απογειώνεται και το βιβλίο μετατρέπεται σε πραγματικό αριστούργημα!

Ένα βιβλίο υπέροχο , όχι μόνο γι'αυτά που λέει αλλά κυρίως για όλα αυτά που δεν λέγονται στις σελίδες του. Για όλα αυτά που αφήνει να εννοηθούν και όλα αυτά που κρύβονται ανάμεσα στις λέξεις.

Σημ. Η φωτογραφία στο background ανήκει στον Χρίστο Σαπρίκη

Ρ.Σ.

Οπισθόφυλλο
Μια γυναίκα τιμωρήθηκε. Το αποδέχεται. Και μετατρέπει μόνη της την τιμωρία σε ισόβια: την "ακινησία". Μια γυναίκα-"στάσις". Και γύρω της η βουή και τα πάθη, να τα ριπίζει η τρέλα μεταμφιεσμένη σε αμέριμνο πουλί. Η κόρη της, ως επανάσταση για την τιμωρία, μεταμφιέζει με ψευδώνυμο την πόλη που αδίκησε τη μητέρα της, επιθέτει ψευδώνυμο και στον εαυτό της, βαφτίζεται "Ραραού" και καταφεύγουν πρόσφυγες στην πρωτεύουσα. Θύμα, και όχι ηρωίδα του βιβλίου αυτού, η Ραραού εγκαθίσταται στο Μελόδραμα και στο Κωμικό. Την ανάγκασαν να πιστέψει ότι δεν της επιτρέπεται να είναι τραγική, τα πάθη της δεν ανέρχονται σε επίπεδο μεγαλοπρέπειας. Τελικά, όμως, η Τραγωδία, έστω και με σπασμένη κόθορνο, την επισκέπτεται και τη μυρώνει. Γύρω στις δύο γυναίκες, θολή στο βάθος μια χώρα αδέσποτη. Και πρόσωπα πολλά, που πιστεύουν ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε ως πρόσχημα για να γίνουν βιβλία τα δικά τους πάθη. Κατά τη διαδρομή του βιβλίου, οι λοιποί κάτοικοί του βαθμιαία ευτυχούν και εγκαταλείπουν ησυχασμένοι και το βιβλίο και τη Ραραού. Η χώρα παραμένει θολή και ακίνητη στο περιθώριο του βιβλίου. Το οποίο βιβλίο δεν αντέχει να παρακολουθήσει τη Ραραού ως το τέλος της: λιποταχτεί, την εγκαταλείπει να συνεχίσει μόνη της. Τελικώς, λάθος μου που την αποκάλεσα θύμα. Αφού άλλωστε μόνη της δηλώνει ευτυχής και επιτυχημένη. Δεν γνωρίζω τι απέγινε η Ραραού.

Π.Μ.

"Στη "Μητέρα του σκύλου", όπως ο Φώκνερ στη "Βουή και το πάθος", ο Μάτεσις δίνει το λόγο στους πτωχούς τω πνεύματι... έργο εξαιρετικά δυνατό..." (L. Farnoux, "Le Monde")

""Η μητέρα του σκύλου"... η ζωή εκρήγνυται σαν βόμβα... άπειρες είναι οι σκηνές που θα θυμόμαστε..." (C. Segre, "Corriere Della Sera")

Ακολουθήστε μας στο facebook και στο instagram

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Βλέπω τον κόσμο όπως είμαι

Βλέπω τον κόσμο όπως είμαι - Σοφία Πανίδου Εικονογράφηση : Κώστας Μαρκόπουλος Από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ